Gałka oczna ma około 24 mm średnicy. Oko spełnia funkcje podobne do kamery wideo. Rogówka, źrenica i soczewka wytwarzają na siatkówce ostry obraz naszego otoczenia. Soczewka automatycznie zmienia swój kształt, a odpowiednie mięśnie zmieniają rozmiar gałki ocznej, co powoduje powstanie na siatkówce idealnie ostrego obrazu.

Rogówka – wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części. Za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a za nią soczewka. Rogówka nie jest unaczyniona, a odżywia się dzięki dyfuzji – przez łzy i ciecz wodnistą gałki ocznej. Rogówka silnie skupia promienie świetlne (ok. 43 D), bardziej niż soczewka (ok. 20 D). Jednak w przeciwieństwie do soczewki, siła skupiania promieni przez rogówkę jest stała (nie podlega regulacji).

Twardówka - chroni oko przed urazami mechanicznymi. Przyczepione są do niej mięśnie oczne poruszające gałką. W tylnej części oka przez twardówkę przechodzi nerw wzrokowy i naczynia krwionośne.

Tęczówka - położona z przodu oka, za rogówką, jest błoną o kształcie krążka, w środku którego znajduje się otwór. Otwór ten, zwany źrenicą umożliwia przechodzenie promieni świetlnych do wnętrza oka. W tęczówce znajdują się mięśnie gładkie zwężające i rozszerzające źrenice. Proces ten dzieje się bez udziału naszej woli i ma na celu regulowanie ilości światła wpadającego do oka w zależności od natężenia oświetlenia otoczenia. Zwany jest on adaptacją oka.

Soczewka - znajduje się za tęczówką, przeźroczysta, owalna. Jej zadaniem jest dalsze załamywanie promieni przechodzących przez źrenice. Soczewka może zmieniać swój kształt w zależności od tego, czy patrzymy na przedmioty położone blisko lub daleko od oka. Zdolność ta zwana jest akomodacją oka.

Siatkówka - błona wewnętrzna stanowiąca światłoczułą warstwę gałki ocznej. Jej zadaniem jest odbieranie wrażeń świetlnych. Odpowiedzialne za to są komórki światłoczułe - pręciki i czopki. Pręciki odbierają wrażenie natężenia światła, czopki służą do rozróżniania barw.

Plamka żółta - wyróżnione na siatkówce miejsce najlepszego widzenia, położone na osi widzenia. Jest tam największe skupisko czopków, nie ma za to pręcików.

Mięśnie oka. Gałkę oczną porusza sześć mięśni zewnętrznych oka. Cztery mięśnie proste: górny, dolny, wewnętrzny i zewnętrzny, których tylne przyczepy znajdują się daleko za gałką oczną. Odmienny i bardziej złożony jest przebieg mięśni skośnych, które warunkują odpowiednie ruchy oczu oraz skracanie i wydłużanie gałki ocznej.

Krótkowzroczność jest najbardziej popularną wadą wzroku i dotyka prawie połowę społeczeństwa na świecie. Początkowo objawia się tym, że nie można zobaczyć wyraźnie obiektów znajdujących się daleko od nas. Najczęściej, zwłaszcza kiedy zaczniemy nosić okulary, wada ma tendencję do powiększania się, średnio 0,5-1 dioptrii na rok.

Fizycznie można ją określić jako dysproporcję pomiędzy mocą układu optycznego oka, a długością gałki ocznej. W krótkowzroczności moc układu optycznego oka jest zbyt duża lub oko jest za długie co w rezultacie powoduje, że powstający obraz przedmiotów znajdujących się w dali jest zamazany. Przedmioty znajdujące się blisko są przez osobę krótkowzroczna widziane wyraźnie.

W celu poprawy ostrości widzenia krótkowidza stosuje się rozpraszające okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Ich moc optyczna podaje się w dioptriach dodając znak minus.

Przy wysokiej krótkowzroczności w późniejszym okresie życia mogą wystąpić zmiany zwyrodnieniowe naczyniówki, siatkówki i ciała szklistego. Krótkowzroczność rozwija się najczęściej w okresie dojrzewania.

Dalekowzroczność (inaczej nadwzroczność) to wada wzroku powstającą na skutek dysproporcji pomiędzy mocą układu optycznego oka a długością gałki ocznej. W nadwzroczności moc układu optycznego oka jest zbyt mała lub oko jest za krótkie co w rezultacie powoduje, ze powstający obraz przedmiotów znajdujących się blisko i daleko jest zamazany. Dzięki możliwości dodania mocy przez układ optyczny oka (akomodacja) osoba nadwzroczna zazwyczaj widzi wyraźnie przedmioty znajdujące się daleko, a najwięcej dolegliwości odczuwa przy pracy z bliska. Nadwzroczność wzrasta z wiekiem (starczowzroczność) wskutek postępującego osłabienia aparatu nastawczego oka, w wyniku zmniejszenia sprawności mięśnia rzęskowego i elastyczności soczewki.

W celu poprawy ostrości widzenia dalekowidza stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Są to soczewki skupiające. Ich moc optyczna podaje się w dioptriach dodając znak plus (np. plus 3 dioptrie).

Starczowzroczność to postępujący ubytek zdolności oka do zmiany swojej mocy. Jest to proces naturalnego starzenia się oka i dotyczy wszystkich ludzi, niezależnie czy mieli wcześniej wadę wzroku czy nie. Osoby w wieku 40 - 45 lat zaczynają odczuwać trudności z czytaniem, w szczególności małego druku, objawiające się przede wszystkim koniecznością czytania w lepszym oświetleniu i oddalaniem czytanego tekstu od oczu. Objawy początkowej starczowzroczności są bardziej dokuczliwe wieczorem, gdy oczy są zmęczone. Ten postępujący proces "starzenia się" oka doprowadza z czasem do braku możliwości czytania bez specjalnie do tego przeznaczonych okularów. Starczowzroczność można korygować za pomocą okularów dwuogniskowych lub progresywnych.

W zależności od kierunku, wyróżnić możemy zez:

• zbieżny ( strabismus convergens esotropia )
• rozbieżny ( strabismus divergens exotropia )
• ku górze ( strabismus sursumvergens hypertropia )
• ku dołowi ( strabismus deorsum vergens hypotropia )
• skośny ( strabismus obliquus )

Najczęściej mięsień prosty wewnętrzny jest zbyt silnie napięty, przez co oko zwraca się za bardzo do wewnątrz. Taka jest przyczyna prawie 50% przypadków zeza. Odchylenie oka może być bardzo niewielkie i prawie niezauważalne lub tak bardzo nasilone, że źrenica prawie znika w kącie oka. Ponieważ odchylenie osi jednego oka prowadzi do podwójnego widzenia, mózg tłumi obraz zezującego oka i wytwarza się niedowidzenie (leniwe oko). Dlatego zezowanie zawsze wiąże się ze słabszym widzeniem oka.

Najłatwiejszy do wyleczenia jest tzw. zez ukryty, który objawia się jedynie przy widzeniu jednym okiem, gdyż przy widzeniu dwuocznym następuje zbieżność wzorku i zez nie występuje. Stosowane tutaj metody leczenia to przede wszystkim ćwiczenia z zakresu zbieżności wzroku oraz wyrównywania wady między oczami.

Zez występuje często u dzieci, jednak zdarza się również u dorosłych. Przyczyny zeza do dziś nie są znane. Zazwyczaj leczy się dopiero niedowidzenie, jeżeli ono wystąpi. Sam zez można korygować przy użyciu szkieł pryzmatycznych, które wyrównują dywergencję lub operacyjnie. Jednak metody te są często nieskuteczne i prowadzą do coraz większej frustracji u wszystkich zainteresowanych. Na szczęście naturalny trening wzroku ma wskaźnik pozytywnych wyników powyżej 90%, a zatem znacznie wyższy, niż wszystkie inne metody leczenia optycznego i medycznego. Dzieci reagują bardzo szybko na trening wzroku, tak że na ogół wystarcza trenowanie codziennie tylko przez kilka tygodni.

Przyczyny powstawania zeza:

• może powstawać przy zdrowych oczach bez uchwytnej przyczyny
• w wyniku wad oczu, które powodują gorsze widzenie jednym okiem
• w związku ze zmianami, które uniemożliwiają powstanie widzenia obuocznego, jak zaćma
• w związku ze zmianami siatkówki, uniemożliwiającymi prawidłową percepcje wrażeń wzrokowych