Ćwiczenia na zbieżność wzroku i zez

Zbieżność wzroku
0:00
Image

Zdrowe oczy mają naturalną zdolność do zbieżności na obiekcie, który jest oglądany w taki sposób, aby obraz znalazł się maksymalnie w centrum plamki żółtej. Z pewnością zauważyliście, że podczas oglądania bliskich obiektów oczy naturalnie się zbiegają, natomiast przy oglądaniu odległych obiektów oczy układają się praktycznie równolegle do siebie. W obu przypadkach nasz wzrok ma nadzwyczajną zdolność do utrzymywania bliskich i odległych obiektów w dużej ostrości. Oczywiście tylko zdrowy wzrok, który nie ma zaburzeń zbieżności.

Poprawna zbieżność umożliwia głębokie i poprawne odbieranie głębi ostrości świata 3D. Mózg automatycznie potrafi zebrać obrazy pochodzące z prawego i lewego oka w jedną trójwymiarową całość. Zdolność ta pomaga nam między innymi w ocenieniu odległości w jakiej znajdują się obiekty w stosunku do nas. Nie leczone problemy ze zbieżnością mogą doprowadzić do rozwinięcia się tej przypadłości w zeza, zbieżnego lub rozbieżnego.

Więcej informacji o tej wadzie znajdziesz tutaj

Ćwiczenie Z1. Ćwiczenia z planszami
0:00

Do ćwiczeń tych będziemy wykorzystywać plansze do ćwiczenia zbieżności wzroku. Głównym ich celem jest wytworzenie pozornego obrazu, co pozwala pracować z każdym okiem osobno, wzmacnia koordynację między oczami oraz usprawnia funkcjonalność zbieżności oczu.

  1. Planszę do ćwiczenia zbieżności umieść w odległości ok. 50-70 cm na linii wzroku. Następnie wyciągnij rękę z wyprostowanym kciukiem (lub długopis) w połowie odległości od planszy i skup na nim wzrok, jednocześnie obserwując kształty na planszy.
  2. Powinieneś zobaczyć łącznie 4 obrazki kształtów na planszy. Utrzymując zbieżny wzrok na kciuku, staraj się go przybliżyć lub oddalić tak, aby 2 wewnętrzne obrazki się połączyły w jeden i abyś widział łącznie 3 obrazki (2 są rzeczywiste, a jeden pozorny). W miarę upływu czasu i nabrania wprawy będziesz mógł od razu zobaczyć 3 obrazki (nawet bez użycia kciuka).
  3. Lewy i prawy obrazek łączą się w jeden pozorny, który powinien być pełny, czyli zawierać wszystkie szczegóły lewego i prawego obrazu. Postaraj się dojrzeć wszystkie szczegóły tego 3 pozornego obrazu, obrysuj jego kształt, a następnie każdy z jego elementów. Pomocny może być delikatny ruch kciuka do przodu i do tyłu, kiedy skupiasz na nim wzrok. Pozorny obrazek powinien wtedy wyglądać wyraźniej. W miarę wprawy wykonuj to ćwiczenie bez użycia kciuka.
Czas wykonywania: 1-2 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z3, Z4
Obciążenie wzroku: małe
Ćwiczenie Z2. Ćwiczenia z planszami
0:00

  1. Użyj dowolnej z plansz do dywergencji i ustaw ją ok. 40-50 cm od siebie.
  2. Popatrz pomiędzy gwiazdki lub po prostu ponad górę planszy i spójrz w dal. Pomocne może się okazać patrzenie na jakiś odległy obiekt kilka metrów od siebie. Kiedy ci się to uda, powinieneś zobaczyć trzeci (cień) obrazka np. gwiazdki pośrodku tych dwóch znajdujących się na planszy. Zmień tak odległość planszy od siebie, aby trzeci obrazek był widoczny bardziej wyraźnie, dokładnie pośrodku dwóch pozostałych.
  3. Następnie popatrz na kolejny wiersz z gwiazdkami. Będzie to wymagało zmiany patrzenia na dystans trochę mniejszego, niż przy pierwszym wierszu tak, aby ponownie zobaczyć trzy gwiazdki. Popatrz na każdy ich szczegół. Zauważ, że biały okrąg pochodzi z innej strony tym razem. Jeżeli jedno twoje oko jest słabsze, będziesz miał trudność w zobaczeniu białego okręgu przy jednym lub drugim wierszu gwiazdek. Jeżeli mięśnie takiego oka są również osłabione, centralny obrazek będzie się zbiegał do jednej ze stron. Jeżeli masz z tym problem przerwij na kilka sekund lub mrugnij kilka razy.
  4. Kontynuuj ćwiczenie z kolejnymi wierszami w dół, a następnie ponownie do góry.
  5. Ćwiczenie z gwiazdkami możesz też wykonać w trybie zbieżności wzroku, odsuwając planszę nieco dalej i krzyżując oczy przed planszą.
Czas wykonywania: 1-2 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z3, Z4
Obciążenie wzroku: małe
Ćwiczenie Z3. Ćwiczenie z kciukiem
0:00
Image

  1. Wybierz oddalony obiekt, a następnie trzymając kciuk na wysokości oglądanego obiektu wpatruj się w niego. Powinieneś widzieć 2 obrazy dalszego obiektu.
  2. Utrzymując zbieżność wzroku na swoim kciuku, staraj się obserwować lewy obraz oglądanego obiektu i dostrzec jak najwięcej szczegółów. Ponownie wróć do kciuka i powtórz tą procedurę dla prawego obrazu obiektu. Jeżeli masz problem z "leniwym okiem" zaobserwujesz, że jeden z obrazów obiektu (ten oglądany właśnie przez słabsze oko) jest mniej wyraźny. Poświęć więcej czasu na pracę z tym okiem.
  3. Teraz odwróć proces. Skup wzrok na oddalonym obiekcie. Powinieneś zobaczyć 2 kciuki. Powtórz proces z punku 2, wpatrując się w lewy i prawy obraz kciuka.
Czas wykonywania: 1-2 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z1, Z2
Obciążenie wzroku: małe
Ćwiczenie Z4. Poruszający się kciuk
0:00

  1. Umieść jeden z kciuków na wysokości nosa, w odległości ok. 15 cm. od twarzy. Następnie swój drugi kciuk umieść w odległości ok. 30 cm.
  2. Spójrz na drugi, dalszy kciuk. Powinieneś zobaczyć 2 obrazy pierwszego kciuka tak, że dalszy kciuk będzie widoczny między tymi rozdwojonymi obrazami bliższego kciuka.
  3. Utrzymuj wzrok na dalszym kciuku i jednocześnie zacznij go odsuwać od siebie. Cały czas bądź świadomy 2 obrazów bliższego kciuka, ale utrzymuj skupienie na poruszającym się kciuku. Po odsunięciu dalszego kciuka na odległość ramienia, wykonaj ruch powrotny do bliższego kciuka. Powtórz punk 3 kilka razy
  4. Podczas tego ćwiczenia powinieneś zawsze widzieć 2 obrazy bliższego kciuka. Jeżeli zobaczysz tylko jeden obraz oznacza to, że jedno oko "nie widzi". Należy wtedy cofnąć odrobinę dalszy kciuk, aby ponownie zobaczyć 2 obrazy bliższego kciuka.
  5. Całe ćwiczenie można również wykonać poruszając bliższym kciukiem, a trzymając dalszy kciuk w maksymalnej odległości i wpatrując się w bliższy, poruszający się kciuk. W tej odmianie powinieneś widzieć 2 obrazy dalszego kciuka.
  6. Skup wzrok na dalszym kciuku i kiedy zobaczysz już 2 obrazy bliższego kciuka, przesuń dalszy kciuk poziomo np. w lewo, cały czas skupiając wzrok na poruszającym się dalszym kciuku. Umieść go w takiej pozycji, żebyś przez lewy obraz bliższego kciuka widział dalszy kciuk (który będzie w tej samej linii).
  7. Przy założeniu że przesunąłeś dalszy kciuk w lewo, lewe oko widzi dalszy kciuk, a prawe oko lewy obraz bliższego kciuka. Przesuń swój dalszy kciuk w kierunku bliższego kciuka na ok. połowę odległości, utrzymując je w jednej linii. Robiąc to czasami możesz zauważyć, że dalszy kciuk zrobi się podwójny co oznacza, że zbieżność oczu zanikła i jedno z twoich oczu straciło synchronizację. Cofnij się wtedy trochę, aby znowu widzieć pojedynczy dalszy kciuk. Powtórz kilkakrotnie ruch dalszego kciuka w kierunku bliższego i na odwrót.
  8. Wykonaj ćwiczenie z pkt. 6 i 7, ale tym razem przesuwając dalszy kciuk w drugą stronę, czyli w prawo.
Czas wykonywania: 2-4 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z1, Z3
Obciążenie wzroku: małe
Ćwiczenie Z5. Ćwiczenie na dwa sznurki
0:00

  1. Przymocuj końce sznurków np. do krzesła, a drugi ich koniec połącz w jednym miejscu koralikiem tak, aby łatwo można było łatwo ten punkt zbieżności sznurków przesunąć.
  2. Teraz spróbuj wykonać zbieżność wzroku na 2 ostatnich ,odległych koralikach. Najłatwiej jest to osiągnąć poprzez patrzenie na łączący sznurek koralik z przodu. Powinieneś zobaczyć obrazy dodatkowych obrazów sznurka pomiędzy zewnętrznymi sznurkami. Spróbuj tak ustawić łączący koralik, na który patrzysz, aby dodatkowe obrazy sznurka wyglądały najbardziej równolegle.
  3. Skup się na tym środkowym obrazie sznurka, który jest zbieżnym obrazem sznurków po bokach. Spróbuj spojrzeć na każdy z koralików na tym obrazie. Jeżeli użyłeś kolorowych koralików, innych po każdej ze stron, twój mózg będzie musiał wybrać jedno dominujące oko co spowoduje, że zobaczysz obraz widziany przez to oko.
  4. Jeżeli widzisz, że jedno oko jest dominujące i brakuje obrazu ze słabszego oka, spróbuj delikatnie zmienić położenie wzroku w prawo lub lewo aby z powrotem zobaczyć brakujący obraz koralika. Znowu wykonaj zbieżność sznurków.
Czas wykonywania: 1-2 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z1, Z3
Obciążenie wzroku: małe
Ćwiczenie Z6. Sieć skanująca
0:00

  1. Ustaw sznurki w ten sam sposób jak w ćw. Z5, ale tym razem przytrzymaj ich koniec około 30 cm przed sobą, na wysokości brody.
  2. Przesuń łączący koralik od ręki trzymającej sznurek o kolejne 30 cm. Spójrz daleko w dal na jakiś obiekt (podobnie jak przy dywergencji). Powinieneś zobaczyć podwójny obraz łączącego koralika i sznurków. Dalej od łączącego koralika powinieneś więc widzieć 4 sznurki odchodzące w dal, a na ich końcu 2 zestawy końcowych koralików.
  3. Sprawdź jak daleko potrafisz skanować taką sieć, im dalej tym jest trudniej, ponieważ sznurki zbliżają się do siebie. Popatrz na każdy z koralików próbując go zobaczyć ostro, możesz zmieniać rodzaj skanowania, ze sznurka na sznurek, co drugi koralik itp.
Czas wykonywania: 1-2 minut
Powtórzenia: 3-8 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z2, Z3
Obciążenie wzroku: małe
Zez
0:00
Image

Zez (łac. strabismus) jest wadą oczu objawiającą się osłabieniem mięśni ocznych, co powoduje zmianę kąta patrzenia jednego oka względem drugiego. Efektem zeza jest zaburzenie widzenia stereoskopowego.

Więcej informacji o tej wadzie znajdziesz tutaj

Przy treningu oka w zezie musimy skorygować "ustawienie" mięśni, czyli postarać się wpłynąć na koordynację oczu i doprowadzić ją do naturalnej równowagi. Leczenie zeza przy treningu wzroku możemy podzielić na 2 fazy:

  1. Wzmocnienie koordynacji oczu przez ćwiczenia na zbieżność wzroku oraz ćwiczenie elastyczności mięśni oka, aby zezujące oko zaczęło współpracować z drugim okiem. W tym celu używamy sznurka jako punktu referencyjnego. Chodzi o to, by zobaczyć widmowy krzyż, który stanie się widoczny, kiedy uzyska się prawidłowe ustawienie obojga oczu i ich konwergencję (zbieżność) na obiekcie, który chcemy zobaczyć.
  2. Drugi etap to trening zbaczającego oka i jego głównej wady (np. krótkowzroczności). Wynika to z tego, że w wyniku zeza dotknięte nim oko ma zazwyczaj większą wadę, niż drugie oko. Zrównanie ostrości między oczami spowoduje więc większą równowagę pomiędzy oczami i tym samym całkowite wyleczenie zeza.
Ćwiczenie Z7. Kołysanie z lustrem
0:00
Image

Ćwiczenie to opracowała Clara Hackett, a jego celem jest odprężenie oczu i doprowadzenie to tego, aby ze sobą współpracowały.

  1. Stań tyłem do lustra w lekkim rozkroku tak, aby stopy były rozstawione mniej więcej na szerokość ramion
  2. Zakryj swoje zdrowe oko (załóżmy że prawe) dłonią i patrz drugim okiem na wprost.
  3. Teraz skręć górną połowę ciała w kierunku, w którym powinno się zwrócić oko, aż zobaczysz swoje oko w lustrze. Jeśli na przykład lewe oko jest zwrócone do wewnątrz, obróć się w lewo.
  4. Odwróć się powoli do pozycji wyjściowej. Powtórz to 4-6 razy.
  5. Teraz zakryj lewe oko i obróć się w prawo, aż zobaczysz w lustrze prawe oko.
Czas wykonywania: 2-4 minut
Powtórzenia: 2-10 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z8, Z9
Obciążenie wzroku: średnie
Ćwiczenie Z8. Wyrównujące ćwiczenie kołysania
0:00

  1. Stań prosto w lekkim rozkroku tak, aby stopy były rozstawione mniej więcej na szerokość ramion i wyciągnij ręce na boki na wysokości barków.
  2. Odwracaj głowę zawsze w kierunku przeciwnym do odchylonego oka. Jeśli więc, na przykład, twoje lewe oko zwrócone jest do wewnątrz lub prawe oko na zewnątrz, odwróć głowę w lewo i w czasie, gdy poruszasz głową i tułowiem, patrz na swoją lewą rękę.
  3. Skłoń tułów w prawo, przy czym lewa ręka unosi się do góry, w kierunku sufitu, a prawa przybliża się do podłogi.
  4. Wyprostuj się do pozycji wyjściowej i pochyl tułów w lewą stronę, przy czym prawa ręka unosi się do góry, a lewa opuszcza się. Zrób to 6-8 razy.
  5. Teraz zmień strony i powtórz ćwiczenie, patrząc tym razem na prawą rękę.
  6. Jeśli twoje prawe oko zwrócone jest do wewnątrz lub lewe oko na zewnątrz, wykonuj to ćwiczenie w sposób opisany powyżej, lecz zacznij od obrócenia głowy w kierunku prawej ręki.
Czas wykonywania: 2-4 minut
Powtórzenia: 2-10 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z7, Z9
Obciążenie wzroku: średnie
Ćwiczenie Z9. Ćwiczenie z puzonem
0:00
Image

To ćwiczenie zalecone zostało przez Janet Goodrich i jak sama nazwa wskazuje, w ćwiczeniu przesuwa się dowolny przedmiot do przodu i z powrotem, wykonując podobne ruchy jak muzyk, który gra na puzonie.

  1. Do ćwiczenia możemy użyć dowolnego przedmiotu wielkości małej butelki. Najlepiej użyć do tego przedmiot, który ma dużo interesujących elementów, aby nasze oczy miały się na czym skupić.
  2. Jeżeli mamy np. lewe oko zezujące do wewnątrz, zakrywamy ręką oko prawe i wykonujemy ruch przedmiotu od linii środkowej ciała, na zewnątrz w lewo. Jeżeli zezujemy na zewnątrz, ruch przedmiotu powinien zaczynać się również od zewnątrz i trwać aż do linii środkowej ciała.
  3. Kiedy już wykonamy pierwszą fazę ruchu, to wracamy naszym przedmiotem do pozycji wejściowej i powtarzamy ten ruch od 5-20 razy. Możemy zmieniać szybkość i zakres ruchu.
  4. Jeżeli problem jest z okiem prawym, to zakrywamy lewe oko i powtarzamy analogiczne czynności jak w pkt. 2/3.
  5. Podczas ruchu skupiaj swój wzrok na różnych detalach przedmiotu, starając się je zobaczyć możliwie ostro.
  6. Ruch przedmiotem najlepiej wykonywać przy użyciu sznurka, opisanego w ćwiczeniu K4, co pozwoli nam w pewnym momencie odsłonić zdrowe oko i sprawdzić, czy widzimy widmowy krzyż. Jeżeli tak będzie to super i nasze oczy są poprawnie zbieżne. Jeżeli nie, to z powrotem zamykamy zdrowe oko i ćwiczymy z okiem zezującym.
Czas wykonywania: 2-4 minut
Powtórzenia: 2-10 razy dziennie
Zastępcze ćwiczenia: Z7, Z8
Obciążenie wzroku: średnie